Yeni Yazılımcılara Mülakat Tavsiyeleri
Geçtiğimiz aylarda ekibe dahil edeceğimiz 4 yeni arkadaş için mülakat sürecine katılma görevim oldu, baştan sona mülakattan sorumlu olmasam da adayları değerlendirme fırsatım oldu. Twitter’da da bu konuda talep gelince böyle bir yazı yazmaya karar verdim. Baştan söylemekte fayda var, yazdıklarım tamamen subjektif değerlendirmelerimden oluşuyor. Çok tecrübeli bir mülakatçı değilim, 3 senedir zaman zaman farklı yerlerde yaptım, dolayısıyla yazacağım yazı ideal mülakat nasıl olmalıdan ziyade karşı taraf sizi nasıl görüyor bunu az-çok anlatabilmek.
Başlığı seçerken yeni bilgisayar mühendislerine demedim, yeni backendcilere demedim, yeni yazılımcılara dedim ki kapsayıcı bir yazı yazmaya çalıştığımı belirteyim ama yine de yazıda üniversiteyle alakalı notlar görürseniz sadece onlara yazdığım anlamına gelmesin, örnek o şekilde gelişmiştir. Yazıyı teknik taraf olarak yazıyorum, bir IK cı değilim, bundan dolayı IK öncesi-sonrası olarak düşünmeyin, belki benim önemsiz gördüğüm detaylar IK için önemlidir, kendi değerlendirmenizi mutlaka yapın.
Yazıyı başlangıç-gelişme-sonuç şeklinde yazmak yerine dikkatimi çeken, not aldığım konuları rastgele yazarak ilerletmeyi düşünüyorum. Yazacağım konular kendi gözlemlerim olduğu için %100 doğru kabul etmemenizi rica ediyorum, sonuçta karşınızda halen senior yazılımcı mülakatlarından elenmeye devam eden biri var, muhtemelen gireceğim mülakatların bir kısmından da elenmeye devam edeceğim. İdeal mülakat nasıl olmalı, ideal mülakatta nasıl cevaplar verilmeli gibi resmi kaygılarımız yoksa başlıyoruz.
Enerjiniz olsun. Mülakata baygın girmeyin arkadaşlar, karşı tarafa pozitif bir enerji verin, gülümseyin, heyecanlısınız onun da farkındayız ama samimi bir gülümseme size her zaman kazandırır. Mülakatı yapan kişiler sizin ağzınızdan cımbızla laf almasın, konuşun, iletişim kurun. Bilmediğiniz konularda bile size avantaj sağlayacak husus iletişim kabiliyetiniz olacaktır. Siz istekli konuşmazsanız karşı tarafın size karşı istekli olması için bir neden olabilir mi? Sizin negatifliğinizi pozitife çevirme ve içsel sorunlarınızı yargılayıp içinizdeki muhteşem kişiliği ortaya çıkarma gibi bir görevleri olamaz değil mi?
Mülakata hazırlıklı gidin. Yeni mezun ya da yeni yazılımcı için açılan ilanlarda sorulacak sorular az çok bellidir değil mi? Nesne yönelimli bir dil için mülakat yapıyorlarsa object oriented prensiblerini sorarlar, database için alacaksa tabloları ve yapılarını filan sorarlar, artık ne ile alakalı ise... Yani hiç olmazsa standart sorulara karşı bir hazırlığınız olsun. Mülakata sıfır hazırlıkla geldiğiniz hissedilirse karşı taraf kendisine bir saygızıslık olarak algılayabilir bunu, senin öğrendiğin bilgilerin üzerinden 1–2 saat geçmediğini farkeden insan seninle neden çalışmak istesin?
Mülakatlara başvuran adayların çokluğundan dolayı şirketler başvuranlara küçük ödevler verme yolunu tercih edebiliyor. Eğer verilen ödevi yapacak vaktiniz varsa mutlaka yapmanızı öneriyorum, size pozitif bir katkı yapacağına emin olabilirsiniz. Verilen ödevler genelde standart konular üzerinden olur, burada kodu başka yerden kopyalayarak yapsanız bile kendinize özgü bir yaklaşımınız olsun(hayır sadece değişken isimleri değiştirmekten bahsetmiyorum). Kodu kopyalayarak yaptıysanız neleri değiştirdiğinizi mülakatta mutlaka dile getirin, ödevi verenler farkında merak etmeyin.
En temiz mülakat yöntemlerinden biri verilen ödevdeki kodların açıklamasını katılımcıdan istemektir, yaptığınız ödeve hakim olun. Üniversitede dersi geçmek için hocaya mail ile ödev göndermediğinizi farkedin, insanlar birlikte çalışacağı insanı seçmeye çalışıyor. Yazdığınız kod ile hiç alakanız yok ve onu anlatamıyorsanız, dediğim gibi adayı direkt elemek için temiz bir yöntem.
Sorulan standart sorulara verdiğiniz cevaplarda bir farklılık olsun. Mülakatı yapan kişiler bu soruyu sizden önce 100 kişiye sormuş olabilir ama sizin vereceğiniz artı bir anahtar kelime ile diğerlerinden farklılaşabilirsiniz. Mesela veri yapıları ile alakalı bir soru geldiğinde kitaptaki cevap ile birlikte onun yan konusunun kullanımını da bir iki anahtar kelime ile laf arasına sıkıştırırsanız bazı şeylerin zihninizde oturduğunu karşı taraf farkeder.
Mülakatta size sorulan zorlu sorular olabilir, bazen standart sorular arasına üst seviye sorular serpiştirilmiş olabilir, buna moralinizi bozmayın. Daha iyi adayları tespit etmek için, onları konuşturmak için bir fırsat bu. Sorulan konuyu bilmiyorsanız bile etrafından dolaşmaya, sesli olarak fikir yürütmeye çalışın, çok aşırı saçmalamazsanız orada mırıldandığınız birkaç anahtar kelime sizi cevaba yaklaştırmış olabilir veya diğer bildiklerinizi muhattaplarınıza aktarmış olabilirsiniz.
Sorulara cevap verirken teknik terimleri kullanmaktan çekinmeyin. Size interface, inheritance filan sorulduysa bunları gerçek hayat örnekleri ile açıklamaya çalışmanıza gerek yok. Belki bilmeyen birine anlatırken güzel işe yarayabilir, ilk başta kendiniz öğrenirken de işe yarayabilir. Soyut kavramları somutlaştırmış olursunuz, anlamanız kolaylaşır ama karşınızdaki kişiler zaten soyut kavramlar konusuna yabancı değiller. Hiç bilmeyen birine anlatıyormuş gibi değil de sizin konuya hakim olduğunuzu göstermek için olması gerektiği gibi anlatın.
Kendinizi tanıtırken size göre olumsuz bir tarafınız varsa bunu anlatmakla başlamayın, daha mülakatı yapanlar -size göre- eksik olduğunuz yere gelmeden o konuda bahaneler düzmeye başlamak, konuşmayı olumsuzluklarınız üzerinden ilerletmek başta size enerji kaybettirecektir, bırakın onlar kurcalasın, siz zaten cevabını vermeye hazırlanmışsınızdır, olumlu yönlerinizden ilerleyin, konuşmanın duygusal kontrolünü elinizde tutun.
Sosyal medya hesaplarınız, github hesabınız, stackoverflow hesabınız… Bunların hepsi değerlendirmeye tabii de olabilir, olmayabilir de. Bu konuda farklı yaklaşan ekipler gördüm, stackoverflow üzerindeki sorularınız ve cevaplarınız genelde pozitif etki oluşturuyor ama sosyal medya profiliniz değerlendiren kişinin dünya görüşü ile alakalı olabiliyor, sinkaflı paylaşımlar yapan kişileri direkt çizen de gördüm, zaten kendisi öyle olduğu için o tarz paylaşımlardan rahatsız olmayan da gördüm. Bu konu tamamen göreceli ama ben olsam dikkat ederdim. Açıkcası tweetlerinde cinsiyetçi kelimeler kullanan biri ekipte bir kadın yazılımcı ile çalışacaksa ben direkt negatif puan veriyorum; kadınların mücadelesi zaten zorlu, bir de bu tarz hanzolarla uğraştırmayalım.
Mülakata girdiğiniz şirketin yaptığı işler web sitesi üzerinden hızlıca erişilebilecek bilgiler ise mülakat öncesi bunları kesinlikle araştırın. Mesela IOT işi yapan bir firmanın mülakatına gireceksiniz ve kendi sitesinde yaptığı 3 projeyi anlatmış, açın okuyun bunları nasıl pazarlıyorlar, çok vaktinizi almaz. Görüşeceğiniz kişilerin çalıştığı işe olan ilginizi gösterir. Burada ne iş yapıyoruz biliyor musun sorusuna başkalarına göre yakın cevaplar vermeniz size artı puan kazandırır.
İnternet ortamında erişilebilir, test edilebilir, birkaç dakika içinde kontrol edilebilir bir projeniz varsa bunu hem cv de hem de mülakat anında muhakkak belirtin. Muhtemelen mülakat yapanlardan birinin önünde tarayıcı açık olacaktır, hemen girip bakması, hızlıca göz atıp fikir edinebilmesi yine sizin için akılda kalıcı bir etki oluşturabilir. (Bu konuya Neden Bir Side-Project Geliştirmelisiniz? yazısında değinmiştim)
Hobileriniz/fobileriniz çok ilgi çekmeyebilir, bunların üzerinde sorulmadıkça çok vakit harcamanıza gerek yok.
Ücret konusu… Bu konularda çok tartışmalar oluyor, sorulur mu teklif edilir mi filan diye, ben yeni mezunlardan ücret sorulmayan duymadım arkadaşlar. Ancak kurumsal firmalarda bütün aşamaları geçince teklif olarak geldiği oluyor ama girdiğiniz mülakatların bir çoğunda ne kadar istiyorsun/bekliyorsun gibi sorularla karşılaşacaksınız. Buna hazırlıklı gidin, piyasa araştırması yapın, kendi ihtiyaçlarınızı değerlendirin, korkmayın istediğiniz miktarı söyleyin, beklentinizin bu kadar olduğunu, arkadaşlarınızın bu fiyatlara çalıştığını ama şirket maaş politikasına da uyum sağlayabileceğinizi dile getirin. Kendinizi ne verirseniz razıyım şeklinde kurbanlık koyun gibi sunmayıp ortalama bir fiyat belirlemiş olun ve teklif için kapıları da açık bırakın.
Rakiplerinizi kötülemeyin. Sadece mülakatlarda değil, genel yaşam prensibi edinebilirsiniz kendinize. Kendinizi tanıtırken kendi başarabildiklerinizden değil de başkalarının başaramadıklarından bahsediyorsanız kendinize bir çeki düzen vermelisiniz. Tamam herkes sizin gibi mükemmel olmayabilir ama mülakatı yapanlar genelde mükemmeli değil, uyumlu çalışacak ekip arkadaşlarını arıyorlar.
Peki mülakatta ne sorulur? Şirketin neye ihtiyacı varsa ona yönelik sorar. Yetiştirilmeye açık bir eleman mı arıyor, onu sorgular. Javascript konusunda az-biraz yetişmiş, 2 haftada projesine hazır hale gelecek, iş çıkartacak eleman mı arıyor onu sorgular. 6 ay boyunca eğitimden eğitime sokacak, hiç iş vermeyecek sabırlı eleman mı arıyor onu sorgular. Alacağı yazılımcıya ağır matematiksel işler mi yaptıracak, matematiğini sorgular. Oyun yazılımcısı yapıp fizik motorunda çalışmasını mı planlıyor? temel fizik bilgilerini de sorgular. Yani şirket neye ihtiyacı varsa muhakkak ona yönelimi olur. Yeni mezuna bu sorulur mu diyeceğiniz mülakatlar olacaktır ama unutmayın şirketler para için varlar, sürtünmesiz ortamda mülakat nasıl olmalı sorusunun cevabını aramak zorunda değiller.
Bu yazı ilgi çekerse sonraki yazıda “Live Coding” konusundan, yani mülakatta sizden canlı kod yazmanız istenirse dikkat edilmesi gerekenlerden bahsetmek istiyorum. Haberdar olmak için Twitter hesabımdan takip edebilirsiniz, ayrıca bu konu ile alakalı sorularınız varsa yine Twitter üzerinden sorabilirsiniz, DM açık. Yazıyı beğendiyseniz arkadaşlarınıza göndermeyi, sosyal medya hesaplarınızda paylaşmayı unutmayın veya aşağıdaki tweeti retweet edebilirsiniz, başarılar.
https://twitter.com/salihoktayakar/status/1367101473390288903
